San Martingo bidegorria zaharkituta jaio da, egindako 7 akatsak aztertu ditugu

Jakina, San Martin kalean bidegorri bat margotu eta ibilgailu motordunentzako errei bat kentzea aurrera pauso bat da, eta lehen zegoena baino hobea da. Baina hiriak behar duena duela 3 urte egin genuen planteamendu bat da:

Noticias de Gipuzkoa (22.10.2019) Kalapie propone una ‘autopista’ para bicis en el eje San Martín-Miracruz

Kale batean bidegorri bat sartze hutsa, arrazoi askorengatik, ez da nahikoa. Bidegorriak diseinu-arau batzuen arabera eraiki behar dira. Arau horiek ondo mugatuta daude ziklotekan eskuragarri dauden eskuliburu askotan (oinez sar daiteke, Cristina Enean edo online baitago, udalaren webgunetik). Hemen utziko dugu ere bizikleta bideen diseinu eskuliburu erreferentako bat: Crow. Bertatik zirkulatzeaan esperientzia egokia lortzen bada bakarrik ondoriozta dezakegu bidegorri bat baliozkoa dela. Esperientzia horrek, erabiltzaile guztien beharrak asetu behar ditu, bizikletaren inguruan duten adina eta/edo trebetasuna edozein delarik ere.

Jarraian azaltzen ditugu aurkitu ditugun akatsen azterketa zehatza:

1, Estua (ez da segurua).

Noranzko biko bidegorria da, eta 2,15-2,20 metro erabilgarri inguru ditu ibilbide osoan, eskuliburu/mugikortasun-irizpide/irizpide guztiek bi noranzkoetarako gutxienez 3 m-ko zabalera izatea gomendatzen dutenean, eta 40-50 cm arteko tartea uztea trafiko motordunarekiko.

Gogoratu nahi dugu Eneko Goia alkate berak ere, duela bi urte egindako adierazpen batzuetan, Kontxako bidegorriaren zabalpenaz hitz egitean, azpimarratu zuela honek zeukan segurtasun eza bere estutasunagatik (garai hartan 2,2 metroko zabalera zuen):

Diario Vasco. 2019-02-24 Alkateak azaldu duenez, beste faktore batzuek ere eragin dute proiektua bultzatzeko erabakian: “Kontxako bidegorria jende gehien ibiltzen denetako bat da, eta ez du behar besteko zabalerarik. Horri gehitzen badiogu hemendik aurrera patinete elektrikoek ere bide horretatik ibili beharko dutela, ba argi eta garbi, Txirrinda bidea estua izateaz gain, arriskutsua ere bada”.

Irutxuloko Hitza. 2022.07.12 San Martin bidegorriari buruzko beste adierazpen batzuetan, alkateak berriz ere aipatu zuen bidegorria estua zela. Hortaz, ondorioztatu genuen alkateak eta Mugikortasun Departamentuak oniritzia eman diotela herritarrentzat estua eta arriskutsua den bidegorri bati. Hala ez bada argibide bat beharko genuke horrela ez ulertzeko.

Berriro diogu: bidegorri estuak ez dira seguruak eta ez dira erosoak txirrindulari mota guztientzat. Gogora dezagun 8-80 araua: bizikleta-azpiegitura bat segurua da konfiantzaz erabil daitekeenean, bai 8 urtekoek, bai 80 urtekoengatik (informazio gehiago www.880cities.org webgunean).

2. Galtzadatik tarte minimo eta desegokia.

• Segurtasun ezaren sentsazioa

Mugikortasun sailak hainbat babes jarri ditu (bide-bereizgailuak eta pibotak) txirrindulariak motordun ibilgailuetatik babesteko. Segurtasunagatik, gomendatutako distantzia (40-50 cm inguru) bidegorri honek duena baino handiagoa da (20 cm).

Distantzia txiki honek segurtasun ezaren sentsazioa eragiten du, galtzadaren ondoan oso gertu eta txirrindulariak baino azkarrago igarotzen diren ibilgailu motordunekin paraleloan zirkulatzean.

• Aparkatutako Ibilgailu motordunen inbasioa

Ez dakigu zein den Urbieta kalearen eta Clara Campoamor plazaren arteko tartean etxadi bakoitzeko pibot kopuru txikiagoa (2 baino ez) jartzearen arrazoia, kontrako aldean (Katedraletik Foruen Pasealekuraino) etxadi bakoitzeko askoz gehiago daudenean. Irizpideak okerrera egin du, eta argi dago hartutako neurriek ez dutela balio izan partikularrek, taxiek eta banaketa-ibilgailuek bidegorri osoan aparka ez dezaten. Pentsatu nahi dugu ez dutela horrela exekutatu hori gerta dadin, baina ez dugu ulertzen.

Aparkaldi okerren adibideak:

Kaixo @DonostiakoUdala!
Zerbait egin dezakezue San Martingo bidegorria babesteko? pic.twitter.com/yw3D6IzgXe

— Jon Albizu (@txorigorri) July 28, 2022

 

“el mercado se regula solo”, “la natación es el deporte más completo”, “lo de los taxistas, los hoteles y el carril bici de San Martín no es para tanto y vehículos y hoteles encontrarán una solución” y otras gilipolleces diarias pic.twitter.com/zsMCcEwGAC

— Giorgio B de… (@Bassmatti) July 23, 2022

• Motordun ibilgailuengatik kolpatua izateko arriskua (Dutch Reach)

Ibilgailu motordunei gogorarazten diegu autoa/furgoneta “momentutxo bat” aparkatzeko leku egokia galtzada dela.  Bidegorria eta galtzada behar beste bereizten ez den kasu honetan. Txirrindulariren bat ez kolpatzeko “Dutch Reach” maniobra erabiltzea komeni da. Hurrengo adibidean, Herbehereetako maniobra honek duen garrantzia ikusten da; izan ere, taxi gidari batek ia txirrindulari bat jotzen du San Martingo bidegorrian bertan:

Tráiler de una de las películas seleccionadas en el @sansebastianfes: “Taxi Driver”, titulada, para diferenciarse de la otra, “a mí me vas a venir con chorradas de carriles, señor agente” pic.twitter.com/fRSnntUFER

— Giorgio B de… (@Bassmatti) July 19, 2022

3. Bide zuloak

Ez da ulertzen, gutxienez, bidegorria sortu baino lehenagotik zeuden bide zuloak berritu ez izana. Hona hemen adibide batzuk:

San Martin kalea

Una pena que el nuevo bidegorri por la calle San Martin haya dejado los agujeros del antiguo carril bus. Y el separador respecto a la calzada, muy bonito pero poco práctico: propiciará invasiones continuas de furgonetas de carga y descarga que bloquearán el tránsito ciclista pic.twitter.com/oLAo7zcqQN

— Aingeru Munguía (@Aingerumunguia) July 17, 2022

4. Bidegorria oinezko gunearen gainean, ez eskerrik asko.

San Martin bidegorri berriaren eta Kontxako bidegorriaren arteko lotura batzuk oinezkoentzako gunetik igarotzen dira. Argi dago bi kaleen arteko loturak behar ditugula, baina inoiz ez oinezkoentzako guneetan. Tarte berri horretan jende asko bilduko da oinezkoen eta txirrindularien artean, batez ere uda-garaian, eta horrek gatazka sortuko du ziklista-oinezkoen artean. Ez da bidegorri berririk sortu behar oinezkoen espazioa gutxituz, inoiz ez.

5. Semaforizazioa eta jarraitutasuna.

Itxaronaldi luzeak semaforo gorrietan:

Semaforo gehiegi jarri dira, horietako asko elkarren ondoan, eta txirrindularientzat sinkronizatuta ez daudenez, txirrindularia behin edo bitan gelditu behar izaten da, oso distantzia txikian. Diseinu hori ez da eraginkorra, eten gabe geldialdiak egin behar baitira  eta itxaronaldiak luzeak dira. Ondorioz mugikortasuna deserosoa eta motela da. San Martin kalean hainbatetan gertatzen da:

• Clara Campoamor plazatik San Martin kalera igarotzekoan

• Katedralerako norabidean Easo kalea eta Urbieta kalea gurutzatu baino lehen

• Oinezkoen eta txirrindularien arteko gatazka:

Ez hori bakarrik, semaforoak dituzten gurutze batzuk programatuak  daude, oinezkoentzako berdean jartzeko aldi berean (adibidez: San Martin eta Urbieta gurutzatzea), eta horrek gatazka-egoerak sortzen ditu. Ondorioz, bizikleta bidezko mugikortasunaren arintasuna nabarmen murrizten da, hirian bizikletan arin ibiltzeak dakarren abantaila txikituz.

6. Seinaletika-falta

Hasi gara jada txirrindulariak noraezean ikusten. Antigua auzotik etortzean, sarea ezagutzen ez duten txirrindulariek ez dakite ezkerrera jo behar dutela alde zaharrera joan nahi badute, eta San Martinetik jarraitzen dute. Antzeko egoera gertatzen da Easo-San Martin bidegurutzearekin, txirrindulariek ez baitakite nondik jarraitu erdigunerantz joan nahi badute, edo Gros Amaratik Easo kaletik datozenean. Ez dugu ulertzen nola ez dagoen oraindik seinale bertikalik hiriko bidegorri-sarean zehar mugitzeko norabideak adierazten.

7. Kolorea. Gorritik beltzera.

• Segurtasun txikiagoa:

Diario Vasco. 2022.03.15 Mugikortasuneko zinegotziak prentsan adierazi duenez, bidegorriak beltzak dira orain, horrela hobeak direla uste dutelako. Defentsa horren azalpen zehatza behar dugu, ez baita ulertzen gurutzeetan behintzat gorriak eraikitzea. Batzuetan, Mugikortasun Departamentuari planteatu diogu hori hiriko beste bidegurutze batzuetarako (adibidez, Lizarra eta Easoren arteko bidegurutzea); izan ere, gorriz margotzean, gidariei txirrindularien pasabide bat dagoela ikusarazten zaie, abiadura murrizten dute, arreta handitzen dute, eta, ondorioz, txirrindularien segurtasuna hobetzen dute. Neurri sendoak behar ditugu hirian bizikleta bidezko mugikortasuna segurua izan dadin.

• Klimatikoki, kontrako efektua:

Asfaltozko kolore ilunek (beltzek) askoz gehiago atxikitzen dute beroa kolore argiek baino. Gogora dezagun, ildo horretan, udalak Larrialdi Klimatikoaren adierazpen bat sinatu zuela 2019ko martxoaren 20an, eta bidegorri beltzak eraikitzeko politika hori adierazpen horren kontrako norabidean doa.

Ondorioak:

8-80rako egokia ez den bidegorria.

San Martingo bidegorria, lotutako arriskuekin, esperientziadun txirrindulariek erabiltzeko modukoa izan daiteke, baina ez hasiberrientzat, adin goiztiarragoentzat edo segurtasun faltak eduki ditzazketenentzat. Hau atzerapausoa da, batez ere haurrentzat, horixe baita bizi-ohitura osasungarriak ezartzeko unerik onena. Horregatik, hirian txirrindularien kopurua hazten lagunduko ez duen bidegorri bat estreinatzen bada, zaharkituta jaiotzen den bidegorria da.

Segregazioa koexistentzia baino hobea

Beste behin ere frogatuta geratu da bidegorri bereizi bat beharrezkoa dela txirrindulariak ibiltzeko. Izan ere, San Martin kaletik bereizitako bidegorriak zabalik daraman hilabete pasatxoan, Askatasunaren Hiribidean motordun ibilgailuekin elkarbanatzeko egokitu daramatzan bi urtetan baino txirrindulari gehiago ikusi ahal izan dira pasatzen

Borondate politikorik gabe

Ikusi ahal izan dugunez, bidegorri egoki, seguru, diseinu oneko, arin, egoki seinaletizatu eta ondo zolatua eraikitzeko ikusmen eta/edo borondate politikorik eza egon da. Argi dago bidegorria ez dela bizikletaren ikuspegi eta perspektibatik diseinatu; bestela, ez ginateke prentsa ohar hau idazten ariko. San Martingo bidegorria funtsezko pieza da Donostiako bizikleta-sarean, eta hiriaren ekialdetik mendebaldera joateko bide nagusia izan beharko luke. Horregatik, askoz eraginkorragoak eta seguruagoak ziren beste aukera batzuk aztertu eta gauzatu behar ziren. Gure ustez, arrazoi nagusia da ez zaiola leku gehiago kendu nahi izan autoari txirrindulariei emateko, eta bidegorri bat eukitze soila lehenetsi da. 

Ibilgailu motorizatu pribatua lehenestea

Lehentasuntzat autoak mugitzea eta aparkatzea ezarri da. Aurreko oharretan aipatu dugun bezala, herritarrei ikusarazi nahi ez zaien bezala, hiriaren erdiguneko eremu horretako aldaketa berrien lehentasuna, nagusiki, autoaren mugikortasunean eta aparkalekuen optimizazioan oinarritzen da, bizikletentzako segurtasuna eta oinezkoentzako eremuen handitzea alde batera utzita. Berriki, Mugikortasuneko zinegotzi eta zuzendariari egindako irrati-elkarrizketa batean (OndaCero. 27.06.2022), entzun diogu ez dutela autoaren erabilera eta sarbidea mugatu nahi, baizik eta antolatu nahi dutela. Azken puntu hori beste akats handi bat da, eta azken asteotan ikusten ari gara: hiriaren erdigunea autoen kolapso handia da, zarata, kutsadura, inguruko bizilagunei eragiten dien garraio publikoaren arintasun eskasaren eta hirian oinez edo garraio publikoan mugitzen diren herritarren ondorioz.

Ibilgailuen inbasioa bidegorrian

Etengabe ibilgailuz beteta dagoen bidegorriak ez du balio. Mugikortasun Departamentuak horren jakitun izan behar du, baina ez dugu ulertzen zergatik oraindik ez duten konpondu eta ez diren kontrolatzen ari.

Oinezkoentzako espazioa murriztu egin da

San Martingo bidegorrian oinarritutako diseinu-akatsak bakarrik zehaztu ditugun arren, inguruko oinezkoentzako eremuak/espaloiak handitu ahal izan direnean murriztu egin dira:

• Bidegorriak oinezkoentzako lekua kendu du Zaragoza Plazan.
• Manterola kaleko espaloi batean autoentzako aparkaleku berriak sortu dira, espaloiak zabaltzeko gune hori erabil zitekeenean. Are gehiago, zalantzak ditugu Irisgarritasunaren Legea beteko ote den, eta hori oso larria iruditzen zaigu.

 

fuente: GUÍA DE ACCESIBILIDAD EN LOS ESPACIOS PÚBLICOS URBANIZADOS