Tour-a Donostiara ekarri dugu. Baina non geratzen da bizikleta bidezko mugikortasuna?

Asteburu honetan gure hiritik Tour-a igaro da, 31 urtez Donostiatik pasa gabe egon ostean. Zalantzarik gabe, ekitaldi berezia izan da, eta ez da oharkabean pasatu, bai kirol-txirrindularitzaren zaleentzat, bai hainbeste ez direnentzat. Guztiek ikusi ahal izan dituzte munduko txirrindulari onenak gure kale eta errepideetatik pasatzen eta ekitaldiarekin gozatu ahal izan dute. Karabanaz ere gozatu dugu; hala ere, entretenituta egon arren, agian antolakuntzak buelta bat eman beharko lioke ohitura honi, hainbeste trafiko eta zabor sortuko ez duena.

Kalapien, kirol arloaz haratago, bereziki poztu gaitu hiria hain trafiko maila baxuekin ikusteak, ordu gutxi batzuetan baino ez bada ere. Egoera atipiko honek beste hiri batez gozatzeko aukera eman digu: kale lasai eta seguruak, mugitzeko lasaitasuna, txorien soinua entzutea, aire garbiagoa eta abar luze bat. Gainera, egunak irudi polit asko utzi zizkigun: familia asko oinez eta bizikletaz gozatzen, haurrak eta helduak kalean jolasean eta dantzan, eta kaleetara giroaz gozatzera atera ziren zahar etxeetako heldu asko. Zalantzarik gabe, oso esperientzia positiboa zentzu horretan, eta ez genuke beste lasterketa baten zain egon beharko berriz antzeko esperientzaren bat antolatzeko.

Link Publicación

Antolakuntzari dagokionez, egindako 12 milioiko inbertsioa justifikatuta dagoen ala ez baloratu gabe, kalapie hiriko txirrindularien elkartetik gure artean bizikletari lotutako hain ekitaldi garrantzitsua izan izanaren aukera aprobetxatu nahiko genuke erakundeei, hala nola Udalari, Aldundiari edo Eusko Jaurlaritzari, bizikletari lotutako ekitaldi mediatikoez gain, eguneroko bizikleta bidezko mugikortasunaz ere oroitzeko eskatzeko. Bestalde, tourrarekin bizi izan diren kontraesan batzuk aipatu nahi genituzke, guri, bizikleta bidezko mugikortasuna sustatzen duen elkarte gisa, eta bizikleta mugikortasun egoeraren ezagule, gustatu ez zaizkigunak.

Hasteko, oso zaila da ulertzea erakundeek hainbesteko erraztasuna izatea halako aurrekontuko ekitaldi bat finantzatzeko, ikusten dugunean bizikletako mugikortasunaren garapena barraskilo abiduran doala aurrera erakundeen inbertsiorik eza dela eta, eta aurrekontuak ez direla nahikoak.

Gipuzkoari dagokionez, urtez urte aldundiak ez du betetzen Gipuzkoako bizikleta bideen lurralde plan sektoriala egiteko 2013. urtean iritsi zen 14 milioi euroko konpromisoa, alderdi guztiek onartu zutena. Konpromiso hau ez da inoiz bete (urteko 3-4 milioi euro ingurukoa izan ohi da). Ondorioz, 2021ean plana amaitzen zen urtean, adostutako aurrekontua ez betetzearen ondorioz, aurreikusitako bidegorrien % 33,8 baino ez zeuden gauzatuak.

Donostiako Udalaren egoera ez da oso desberdina; izan ere, 2023an 0 €-ko aurrekontua bideratu da bizikletarako, eta gaur egungoen mantenua aurrera ateratzen da, herritarrek bozkatutako aurrekontu parte-hartzaileen bidez udalak baliabide egonkorrak erabili beharko lituzkeenean bizikleta-azpiegitura behar bezala mantentzeko. Gainera, aurreko aurrekontuetan aurreikusitako mantentze lanak eta bidegorri berriak atzerapenarekin doaz urte hasieran adierazi genuen bezala. (2022ko balantzea Donostiako bizikleta mugikortasunean eta kezka handia 2023)

Ikusi dugu, halaber, xehetasunak mimatu egin direla, Tourreko txirrindulariei ezer falta ez dakien (ikusi dugu errepideak berrasfaltatu direla, sastrakak mozten dituztela, puntu arriskutsuak seinaleztatu dituztela, etab.). Bitartean ez dira eguneroko txirrindulariak berdin mimatzen. Erabiltzaileok zailtasun askori egin behar diegu aurre etengabe: Ezinezko biraketak; bidegorri estuak, egoera txarreko zoruak; sastrakak bideetan; gehigizko semaforoak eta kaltzada gurutzatzeak; eta diseinu akats ugari, joan-etorriak deseroso eta zailtzen dituztenak eta sarea erabiltzaile berrientzat erakargarri ez izatea eragiten dutenak. Mugikortasun aktiborako diseinuak serioski hartzen ez direla islatzen duten egoerak errepikatzen dira aktuazio berri bat egiten den bakoitzean, Astiñeneko zubiarekin berriki adierazi dugun bezala (Astiñene, bizikleta eta oinezko mugikortasuna hartzen ez den beste adibide bat). Akats horiek saihets litezke eraikuntza berriak egitean mugikortasun aktiboaren beharrak lehenesten baditugu, kalitatezko azpiegitura sortzeko dirua inbertitzen badugu eta diseinu-eskuliburuetan ezarritako jarraibideei jarraitzen badiegu.

Azkenik, aipatu behar da bizikletaren erabilera bultzatzeko edo bizikletaren sustapenerako neurri handiak ezartzeko ekitaldi honek eskaintzen zuen aukeraren aurrean bizikletak mugikortasunean izan duen papera oso eskasa izan dela eta ez dela adierazpen lotsati, hiri-martxa isolatu, tourraren webgunean atal txiki bat (Label, la ville à velo) eta perlan jarri den kartel isolatu batetik askoz haratago joan. Marketing hutsa azken batean. Bitartean, udalak Kalapietik diseinatutako 25 route ibilbidea, donostiarrek eta bisitariek hiriak bizikletaz zeharkatu ahal izateko diseinatua, hitz emandako seinalizazioaren zain jarraitzen du. 

Kontraesanen zerrendarekin jarrai genezake, baina ideia argi dagoela uste dugu: Gure agintariek garrantzi handia ematen diote bizikletari ekitaldi mediatikoekin lotuta doanean, baina herritarren artean bizikletaren sustapenaren alde lan egiteko orduan, alde batera geratzen da. Bizikleta gizarte gisa hobetzeko tresna ezin hobea da: Bizi-ohitura osasungarriak bultzatzen ditu, ingurumena errespetatzen du eta gure hirietan trafikoa murriztu eta airearen kalitatea hobetzen laguntzen du. Beraz, erakunde guztiei eskatzen diegu tourraz gain eguneroko bizikleta ere kontuan har dezatela eta merezi duen garrantzia eman diezaiotela.